متاسفانه امروزه بسیاری از جوامع با مشکل اعتیاد دست و پنجه نرم می‌کنند. روش‌های مختلفی برای ترک اعتیاد وجود دارد که مصرف متادون (Methadone) یکی از شناخته شده‌ترین آن‌ها است اما باید بدانید که مصرف این داروی مهارکننده وابستگی به هروئین و سایر مواد مخدر، عوارض زیادی هم به همراه دارد. در این مطلب به بررسی عوارض متادون بر کلیه و کبد می‌پردازیم.
متادون مانند سایر مواد مخدر عوارض متعددی برای قسمت‌های مختلف بدن دارد. بروز این عوارض به عوامل مختلفی از جمله جثه، وضعیت جسمانی مصرف کننده، وزن و وضعیت سلامتی او بستگی دارد. از دیگر عواملی که بر نوع و تعداد عوارض جانبی مصرف متادون تاثیرگذار هستند، می‌توان عادت کردن بیمار به مصرف متادون، مصرف همزمان این ماده با تریاک یا سایر مواد و میزان دوز مصرفی اشاره کرد.
متابولیسم متادون در کبد و کلیه
کبد نقش مهمی در سوخت‌وساز متادون در بدن بازی می‌کند، بنابراین متابولیسم متادون در افراد دارای اختلال عملکرد کبد ممکن است مشکلاتی را به وجود آورد. متابولیسم این دارو شامل چندین مسیر آنزیمی مانند آنزیم‌های سیتوکروم P450 (CYP) در اندام داخلی مورد بحث می‌شود. آنزیم‌های دیگر نیز به میزان کمتری در سوخت‌وساز این دارو نقش دارند. فعالیت این آنزیم‌ها می‌تواند در بدن افراد مختلف تحت تاثیر عوامل ژنتیکی، تداخلات دارویی و غیره متفاوت باشد که به تغییرات متابولیسم متادون و واکنش‌های بدن فرد به دارو منجر می‌شود.
مشکلات کبدی بر پاکسازی متادون تاثیر داشته و باعث اثرات طولانی مدت ماده و افزایش عوارض جانبی آن می‌شود. در این شرایط، تنظیم میزان مصرف ضروری بوده و نظارت دقیق بر پاسخ‌دهی بدن بیمار به دوره درمان بسیار مهم است.
با وجود اینکه کبد محل اولیه سوخت‌وساز داروی مورد بحث است، اما کلیه‌ها نیز در دفع آن نقش موثری دارند. بخش اندکی از متادون و متابولیت‌های آن بدون هیچ‌گونه تغییری از طریق ادرار از بدن فرد معتاد خارج می‌شوند. عملکرد کلیه به میزان قابل توجهی به دفع ماده از مسیر متادون تاثیر نمی‌گذارد، در نتیجه اختلال عملکرد این عضو از بدن معمولا نیازی به تنظیم دوز مصرفی ندارد.
عوارض متادون بر معده
اولین عضوی از بدن که درگیر عوارض مصرف داروی ترک اعتیاد متادون می‌شود، معده است. افرادی که برای رهایی از مشکل اعتیاد خود از این دارو استفاده می‌کنند، بیشتر اوقات از مشکل حالت تهوع رنج می‌برند، همچنین این دارو باعث کاهش اشتها شده و فرد را درگیر بیماری‌هایی همچون زخم معده هم می‌کند.
عوارض متادون بر مغز
مغز مهمترین عضو بدن است که اندام‌های دیگر بدون وجود آن قادر به انجام هیچ کاری نیستند. تاثیر متادون روی مغز بسیار قابل توجه و مخرب است. مصرف این دارو باعث اختلال در خواب، اختلال در میل جنسی، افزایش اضطراب و تشدید حالت افسردگی در بیمار و فرد مبتلا می‌شود. در واقع مصرف متادون مانند استفاده از مسکن در هنگام دندان درد است، یعنی درد را به صورت موقت ساکت می‌کند ولی تاثیری بر کاهش گسترش عفونت ندارد.
متادون به هر شیوه‌ای که مصرف شود، وارد جریان خون شده و از این طریق خود را به مغز می‌رساند. وجود این ماده در مغز، مقدار دوپامین را در این عضو حیاتی از بدن به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد. بدین ترتیب فرد مصرف کننده احساس سرخوشی و سرحالی بیشتری می‌کند. داروی مورد اشاره بخش اصلی حافظه را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. در واقع مصرف این ماده به مرور زمان موجب کاهش حافظه، از دست رفتن قدرت تصمیم‌گیری و اختلال حواس می‌شود.
عوارض متادون بر چشم
چشم یکی از حساس‌ترین اعضای بدن است که زندگی کردن بدون بهره‌مندی از این نعمت خدادادی بسیار دشوار است. جالب است، بدانید که مصرف متادون باعث نزدیک شدن به کابوس وحشتناک کم‌بینایی و حتی نابینایی می‌شود. این دارو میزان دید فرد را کاهش داده و در صورت قطع مصرف، سبب بروز بیماری میدریازیس (گشادی مردمک) می‌شود. ایجاد کهیر روی پلک‌ها، کاهش حرکات چشمی غیر ارادی و کوچک و سوزنی شکل شدن مردمک‌ها در صورت مسمومیت، از جمله دیگر عوارض متادون بر چشم‌ها و دستگاه بینایی بدن است.
در شرایطی که مسمومیت شدید با سوء مصرف این دارو اتفاق می‌افتد، احتمال کوچک شدن بسیار زیاد مردمک‌های چشم وجود دارد که به این حالت، مردمک سوزنی می‌گویند.
همچنین متادون پروسه اکسیژن رسانی خون به چشم را دچار اختلال می‌کند. این امر احتمال ابتلا به آب مروارید پیش از سن طبیعی را در فرد مصرف کننده افزایش می‌دهد. علاوه بر تمام این موارد، متاسفانه مواد افزودنی در متادون افزایش یافته است که این مواد افزودنی، در برخی موارد باعث مرگ فرد بیمار می‌شود.
